نکته 182: راهنمای ضروری برای ساخت تصمیم‌گیری مؤثر

تصمیمات زندگی‌ ما را شکل میدهند. "آیا باید تغییر شغل دهم؟" "کجا زندگی‌ کنم؟" "پس اندازم را در کجا سرمایه گذاری کنم؟" تصمیم‌گیری یک مهارت اساسی‌ در زندگی‌ است، و ما یاد میگیریم که چگونه بهتر شویم. در اینجا من به صورت ساده‌ای یک رویکرد سیستماتیک به شما میاموزم که با استفاده از آن از امروز دست به انتخابهای دقیقتری بزنید

تصمیم‌گیری "پرو اکت

رویکرد "پرو اکت" بهترین مدل تصمیم‌گیری است که من تا بحال دیده‌ا‌م

http://www.amazon.com/exec/obidos/ASIN/0767908864/phaedrus0b

این روش کمک می‌کند که شما جنبه‌های محسوس و نامحسوس از وضعیت خود را با تمام واقعیت‌های مربوط مثل احساسات، عقاید، باورها و ... را روشنتر ببینید و مشاور خوبی‌ برای بهترین تصمیم‌گیری ممکن است. این مدل (پرو اکت) شامل پنج عامل کلیدی است

شرح مسئله - اهداف- جایگزین‌ها - عواقب و راه حل ها. این روش شامل بررسی جداگانه هر یک از این عوامل و استفاده از آنها برای روشن کردن و برنامه‌ریزی افکار شما است

شرح و تعریف مسائل

در پشت هر تصمیم یک مشکل نهفته است که شما سعی‌ در حل آن دارید. شرح و تفسیر مسئله در قالب بندی تصمیم‌گیری شما مؤثر است و کمک به چگونگی‌ ارزیابی و توجه به راه حلهای مختلف شما می‌کند. بطور موثری مشکل شما را بالاتر از هر چیز دیگری نشان میدهد و به همین صورت تمام تفکرات بعدی شما را در طول مدت تصمیم‌گیری تحت تاثیر قرار میدهد. به رغم اهمیت آن، بسیاری از ما از این مرحله فرار می‌کنیم و فکر می‌کنیم که شرح مشکلی‌ که درون ذهن ما است بسیار ساده است

مثال: دوست من علاقمند به کار خود در شرکتی که کار میکرد بود ولی‌ در عین حال از رئیس خود نیز متنفر بود. معضل او این بود که در شرکت بماند یا استعفا دهد؟ بجای انتخاب بین این دو گزینه، او در توصیف دوباره مشکل خود به این نتیجه رسید که چگونه شغل خود را حفظ کند ولی‌ از شر رئیس خود نیز خلاص شود. او سابقه کاری رئیس خود را برای شغلی‌ پر درامد تر به شرکتهای دیگر فرستاد. رئیس او شغل دیگری بدست آورد و دوست من شغل رئیس سابق خود را در شرکت تصاحب کرد

تعریف دوباره و هوشمند یک مشکل جلوگیری از تشدید افکار می‌کند. برای راحت تر کردن بیان مشکل خود، متن "راز شگفت انگیز حل مسائل انیشتین" شروع خوبی‌ است

http://litemind.com/problem-definition/

اهداف

پس از تعریف بهتر مشکل خود، حال زمان آن است که بروشنی بدانید‌ که بوسیله تصمیم خود در صدد بدست آوردن چه اهدافی هستید. این گام دیگری است که بسیاری از ما اشتباه درک می‌کنیم. ما فکر می‌کنیم که اهداف ما کاملا روشن هستند و از آنها براحتی میگذریم، مثل همان مرحله تعریف مشکل و اجازه میدهیم که بصورت غیر شفاف در ذهن ما باقی‌ بمانند

اهداف عناصری هستند که تصمیمات ما را راهبری میکنند. واضح شدن آنها درک مشکل ما را بهبود می‌بخشند و مجموعه‌ای از راه حلهای احتمالی‌ را مقدور میسازند و همچنین بشما در شرح مشکل خود برای دیگران کمک میکنند. بنابرین بصراحت و روشنی فهرستی از اهداف خود تهیه کنید. مثلا، چرا می‌خواهید شغل خود را تغییر دهید؟ آیا بخاطر رئیس شما است؟ یا وقت کمتری برای رفت و آمد خود می‌خواهید صرف کنید؟ دلایل را به روشنی بنویسید.

اگر شما اهداف خود را نمیابید، "جرنالینگ" روش خوبی‌ برای کمک به شما است

http://litemind.com/journal-to-the-self/

و برای دید مشکل از زوایای متفاوت، تکرار سوال "چرا" راه بسیار خوبی‌ است

http://litemind.com/boost-brainstorm-effectiveness-why-habit/

　

گزینه یابی

پس از شرح مشکل و وضوح اهداف وقت اینستکه گزینه ها را ارزیابی کنید و تصمیم بگیرید. اول باید گزینه هارا کشف و گسترش دهیم، نتیجه حاصل از جستجو برای گزینه‌های جدید میتواند بسیار خوب باشد پس برای فرار از این مرحله بهانه‌ای نمیماند. یک پند ساده برای تصمیم‌گیری وجود دارد که می‌گوید: آخرین انتخاب همیشه بهترین گزینه نیست. البته واضح است. اما یادآور اینست: قبل از اینکه وقت خود را صرف انتخاب بین گزینه‌های نامطلوب کنیم، زمان گذاشتن برای تولید گزینه‌های بیشتر چقدر مهم است

در واقع بمراتب راحتتر و سرگرم کننده تر است که تولید گزینه‌های بیشتری داشته باشیم تا اینکه خود را بین دو گزینه بی‌ارزش گیر بیندازیم. هرگز به اولین گزینه که به ذهن شما میاید اکتفا نکنید. به دو گزینه هم راضی‌ نشوید. برای گزینه‌های بیشتر وقت بگذارید. برای تولید گزینه‌های جدید هر هدفی‌ را مدّ نظر بگیرید و از خود بپرسید "چگونه؟" و "راه تحقق این هدف چیست؟" بیاد داشته باشید که بدنبال تعداد بیشتر گزینه باشید و به ارزیابی تعداد کم آنها قانع نباشید

عواقب

پس از دور ریختن گزینه‌های نامطلوب هر یک از گزینه‌های باقیمانده را، در صورت امکان بصورت نوشته، توصیف و دوباره تعریف کنید و عواقب انتخاب آنها را بررسی و آینده نگری کنید، اگر عواقب هر گزینه را بخوبی بررسی کنید، تصمیم شما آشکار خواهد شد

متأسفانه، گفتنش راحت است. پیش بینی‌ دقیق شرایط هر یک از عواقب دشوار است. آینده نگری چیزی است که ما انسانها در آن اصلا خوب نیستیم، بویژه وقتی‌ که بخواهیم آینده خودمان را پیش بینی‌ کنیم. بنابرین، فرایند انجام پیش بینی‌ عواقب و شرایط آینده را دست کم نگیرید. تا حد امکان واقع بین بمانید و از هر وسیله برای ترسیم آینده بخوبی استفاده کنید. با اشخاص با تجربه در این زمینه صحبت کنید و تا حد امکان از آنها اطلاعات جمع آوری کنید، همچنین، تنها به تصور یک انتخاب قناعت نکنید بلکه خود را در آینده آن انتخاب تصور کنید. چگونگی‌ احساس خود را از هر انتخاب ارزیابی کنید. آیا این همان چیزی است که می‌خواهید؟

راه حل‌ها و نتایج

اگر شما تا این مرحله هنوز راه حلی نیافتید شاید به این دلیل است که تصمیم‌گیری در این مورد واقعاً مشکل است همچنین بدین معنا است که اهداف متناقضی وجود دارند که در اینجا شما نیاز به راه حل‌های مشکلتری دارید. احتمالا همانگونه که انتظار داشتید این کار ساده‌ای نیست. انتخاب بین اهداف نامربوط مثل مقایسه کردن بین سیب و پرتغال است و بغیر از آن، بستگی به تعداد اهداف شما نیز دارد، احتمالا بیشتر شبیه به مقایسه سیب و پرتقال با شستن یک فیل با پودر لباسشویی است! بنابر این قبل از هر چیز دیگری زمان ان رسیده که اهداف خود را دوباره بررسی کنید. راهی‌ برای ساده کردن آنها بر اساس اطلاعات بیشتر بیابید.و اگر هنوز به راه حل مناسب نرسیدید به رویکرد سیستماتیک ارزیابی ذهن خود نیاز دارید. من تاکنون چندین روش مختلف را دیده‌ا‌م ولی‌ بهترین آنها "روش معاوضه زوجی" است که در کتاب "گزینه‌های هوشمند" آمده است.

http://www.amazon.com/exec/obidos/ASIN/0767908864/phaedrus0b

من این روش را دو بار تجربه کرده‌ام و آنرا بسیار جالب یافتم، که فراتر از محدوده این متن است. اما ایده اصلی‌ اینستکه عواقب را جفت و زوجی بررسی کنید و آنها را به تعداد کوچکتر و ساده تبدیل کنید

کلام نهایی‌

این فرایند بنظر می‌رسد که کار زیادی باشد در صورتی‌ که اگر شما چند بار اینکار را انجام دهید خواهید دید که با برداشتن چند گام و مرحله، نتیجه مطلوب را بدست خواهید آورد. ویژگی جالب این روش اینست که هر یک از پنج مرحله کمک به روشن شدن مراحل دیگر می‌کند. مثلا وقتی‌ که عواقب را بررسی می‌کنید به اهداف جدیدتری میرسید یا با نگاه کردن به راه حل‌ها احتمالا به تعریف دوباره مشکل خود میرسید و این بدن معناست که شما اغلب بین مراحل به جلو و عقب می‌روید. با خواندن کتاب "گزینه‌های هوشمند" شما به کشف عناصر بیشتری در تجزیه و تحلیل تصمیمات بسیار حاد نائل میشوید. بنابرین در انتها این کتاب را که مملو از مثالهای عملی‌ و بسیار ساده برای خواندن است و برای هر کس که علاقه‌مند به برداشتن گامهای پیشرفت در زندگی‌ خود است، توصیه می‌کنم. ارزش خواندن را دارد

ترجمه و برداشت: فرشاد سجادی

منبع

http://litemind.com/decision-making/