نکته64 - آموزش تفکر انتقادی - آناليز استدلال - قسمت اول

شناخت استدلال

استدلال چيست؟

براي انديشيدن انتقادي، خيلي مهم است که شما بتوانيد يک استدلال را شناسايي، ايجاد و يا ارزيابي کنيد. استدلال عبارتي است که داراي دو قسمت دليل و نتيجه گيري است. بنابراين استدلال بايد شامل ادله اي باشد که مخاطب نتيجه گيري آن را بپذيرد. از اين رو علي رغم تصور نابجايي که عموم افراد دارند، تفکر انتقادي الزاماً شامل تخريب و يا حمله به عقايد ديگران نيست

به عنوان مثال، من مي خواهم شما را متقاعد کنم که شما بايد سخت کوش باشيد. استدلال من اين است : «اگر مي خواهي شغل خوبي پيدا کني، شما بايد سخت کوش باشيد». جمله اول دليل است و جمله دوم نتيجه گيري

افراد دگم و خودخواه ترجيح مي دهند که خواسته خودشان را بدون ذکر دليل بيان کنند. اگر آنها مورد انتقاد قرار گيرند نمي توانند براي عقايد خود دليل محکمي ذکر کنند. اگر شما مي خواهيد متفکر انتقادي خوبي شويد بايد بتوانيد براي ادعاها و عقايد خود، دلايل محکمي داشته باشيد. ارائه استدلال هاي محکم، يکي از بهترين راه ها براي متقاعد کردن ديگران جهت پذيرش ادعاها و عقايد شماست

تمرين

آيا مي توانيد براي عقايد خود، استدلال هاي خوبي بياوريد؟

چگونه استدلال هاي خوب را بيابيم؟

چگونه در زندگي واقعي مي توان استدلال ها را شناخت؟ هيچ مکانيزم خاصي در اين مورد وجود ندارد و يک استدلال با توجه به حضور دو بخش دليل و نتيجه گيري آن مشخص مي شود. مثلاً اگر کسي عبارتي را بياورد سپس ذکر کند، «اين به دليل اين است که...» بنابراين جمله اول يک نتيجه گيري است و اکنون آن فرد مي خواهد دلايل خود را ذکر کند. وجود اين کلمات مي تواند نشانه اي از وجود استدلال باشد: از آنجائيکه، اولاً ثانياً....، براي اينکه، به خاطر، با فرض اينکه، بنابراين، متعاقباً و مواردي از اين دست

نمونه اي از جملاتي که استدلال نيستند و علت آن

وقتي انسان عرق زيادي مي ريزد، مايل است آب بيشتري بنوشد - استدلال نيست زيرا تنها يک جمله است که براي استدلال بودن کافي نيست

روزي روزگاري، پادشاه و ملکه اي مي خواستند که فرزندي داشته باشند. اما وقتي آن فرزند بزرگ شد، فرد ستمگري شد و پادشاه و ملکه از اين بابت متاسف بودند – استدلال نيست زيرا يک سير تاريخي وقايع را بيان کرده است و هيچ نتيجه گيري را نيز شامل نمي شود

آيا فردا به جلسه مي آيي؟ - استدلال نيست زيرا پرسش، استدلال نيست

تمرين

آيا عبارت زير استدلال است؟ اگر بله نتيجه گيري آن کدام است:

حذف موقت سود تاثيري در بازار سهام ندارد زيرا مردم انتظار پايين آوردن قيمت ها به صورت دائم را دارند

چون باران سنگيني مي آيد ممکن است اين ساختمان فرو بريزد. اما من خيلي به اين موضوع بها نمي دهم

احمد هزينه عمل جراحي را تامين مي کند. او همسرش را دوست دارد و براي نجات او حاضر به انجام هرکاري هست

صبح زود بود و عباس از قطار پياده شد. او يک بنا بود که در يک شرکت ساختماني کوچک در شهرستان کار مي کرد اما به دليل رکود اقتصادي شغلش را از دست داد. او با همسر و دو فرزندش به پايتخت آمده بودند بلکه بتواند کاري در اينجا پيدا کند. او اميدوارم بود که بتواند بزودي به زادگاهش برگردد

براي مدت زمان طولاني، ستاره شناسان اعتقاد داشتند که اروپا (يکي از اقمار سياره کيوان) در زير سطح يخي اش داراي يک اقيانوس باشد. آنها حق داشتند زيرا تکنولوژي جديد که در ماهواره جويان بکار رفته است، مويد وجود چنين اقيانوسي هست و اين موضوع در نشست اخير اتحاديه ژئوفيزيکدانان آمريکا در سانفرانسيسکو مطرح شد

بيان استدلال به صورت استاندارد

در تحليل و ارزيابي يک استدلال، خوب است که قسمت هاي دليل و نتيجه گيري را مشخص کنيد

اگر مي خواهي شغل خوبي داشته باشي بايد سخت کوش باشي

دليل : اگر مي خواهي شغل خوبي داشته باشي که بيان ديگر آن اين است تو مي خواهي شغل خوبي داشته باشي

نتيجه گيري : بنابراين بايد سخت کوش باشي

اين يک شکل استاندارد استدلال است. در زير مثال هايي از شکل استاندارد استدلال آورده شده است

گاو و گوسفند نبايد تحت عملي دردآور که غير ضروري است، قرار گيرند. به علاوه، هيچ جانداري که داراي آگاهي است نبايد تحت عمل دردآور غير ضروري قرار گيرد و گاو و گوسفند جز همين جانداران هستند

دليل اول : ما نبايد هيچ جانداري که داراي آگاهي است را تحت عملي دردآور غير ضروري قرار دهيم

دليل دوم : گاو و گوسفند جزو جانداران داراي آگاهي هستند

نتيجه گيري : نبايد گاو و گوسفند را تحت عمل دردآور غير ضروري قرار داد

اگر اين مايع اسيد است بايد کاغذ تورنسل را قرمز کند. اما چنين نشد بنابراين اين مايع اسيد نيست

دليل اول : اگر اين مايع اسيد است بايد کاغذ تورنسل را قرمز کند

دليل دوم : اما چنين نشد يا به عبارتي ديگر کاغذ تورنسل قرمز نشد

نتيجه گيري : اين مايع اسيد نيست

البته گاهي نتيجه گيري، به صراحت ذکر نمي شود. مثلاً : «چگونه شما معتقديد که فساد قابل قبول است؟ اين نه اخلاقي است و نه قانوني»

براي مهارت يافتن در شناخت استدلال، لازم است که يک استدلال را به صورت استاندارد بازنويسي کنيد

تمرين

استدلال هاي زير را به صورت استاندارد بازنويسي کنيد

او بايد يا در پاريس باشد يا در لندن. تام مي گويد او در لندن نيست بنابراين او بايد در پاريس باشد

اگر شهرداري مي خواهد يک کارخانه سوخت زباله در اين منطقه ايجاد کند، او بايد به کساني که در اينجا زندگي مي کنند غرامت بپردازد. کارخانه هاي سوخت زباله بر سلامتي کساني که در اطراف آن زندگي مي کنند، زيان مي رساند. در اين صورت مردم علاقه اي به زندگي در اين منطقه نخواهند داشت

منبع

http://philosophy.hku.hk/think/arg/arg.php