نکته 76 - هنر پرسشگری سقراطی

هنر پرسشگري سقراطي براي متفکران انتقادي مهم است زيرا هنر پرسشگري براي تعالي انديشه، جايگاه خاصي دارد. پرسشگري سقراطي يعني پرسشگري هدفمند، عميق و علاقه مند به ارزيابي جواب ها

بين تفکر انتقادي و پرسشگري سقراطي، ارتباط ويژه اي است زيرا هر دو داراي يک نتيجه نهايي هستند. تفکر انتقادي منجر به نگاه همه جانبه به عملکرد تفکر مي شود و پرسشگري سقراطي با ايجاد پرسش هاي اساسي، کيفيت اين نگاه همه جانبه را مي افزايد

هدف تفکر انتقادي ايجاد يک نظم در انديشيدن همچنين مشاهده، ارزيابي و بازسازي انديشه، احساس و اعمال است. با پرسشگري سقراطي، تفکر انتقادي مستحکم مي شود

اصول پرسشگري سقراطي

1- به جواب هر پرسشي که مي رسيد، آن را با يک پرسش ديگر امتداد و توسعه دهيد

2- تا آنجا که ممکن است سعي کنيد مفهوم جواب را بيشتر درک کنيد

3- هر انديشه، در زماني معنا دارد که در يک شبکه با ديگر انديشه ها باشد. از طريق پرسشگري، سعي کنيد اين شبکه را بشناسيد

4- هر تفکري، انعکاس يک قصد است. براي فهم يک انديشه بايد قصد که سرمنشا آن انديشه است بايد شناخته شود : قصدم از تفکر در اين باره چيست؟

5- هر تفکري، بر اساس اطلاعاتي صورت مي گيرد. شما نمي توانيد معني انديشه تان را بفهميد تا زماني که معني و مفهوم اين اطلاعاتي که منجر به تفکر شما شده است را بيابيد : اطلاعات اوليه کدام بوده است؟ چه تجربياتي در اين باره دارم؟ از کجا متوجه شوم که اين اطلاعات درست است؟

6- هر تفکر به استنتاج و ايجاد يک معني منتهي مي شود. بدون فهم اين استنتاج ، درک تفکر امکان پدير نيست : چگونه به اين نتيجه رسيدم؟ دلايلم چه بود؟ آيا نتيجه جايگزيني هم وجود دارد؟

7- انديشه ها از به کارگيري مفاهيم بوجود مي آيند. بدون درک اين مفاهيمي که انديشه را شکل داده اند نمي توان آن انديشه را درک کرد : اصلي ترين ايده اي که مبنا قراردادم چيست؟

8- هر انديشه اي در بستر يک سري فرضيات رشد مي کند. اين فرضيات و آنچه که از پيش به عنوان درست پذيرفته شده است را بشناسيد : دقيقاً چه فرضياتي را دارم و چرا آنها را درست فرض کرده ام؟

9- هر انديشه به نتيجه و پيامدي منجر مي شود که شناخت آن براي درک انديشه لازم است

10- هر انديشه در راستاي يک زاويه نگاه شکل مي گيرد. بدون شناخت اين زاويه نگاه ، نمي توان آن را درک کرد : از کدام زاويه نگاه به موضوع مي نگرم؟ آيا زاويه نگاه ديگري هم هست که بايد آن را در نظر داشته باشم؟

منبع

http://www.criticalthinking.org/articles/the-role-socratic-questioning-ttl.cfm