نکته 67 - آموزش تفکر انتقادی - آناليز استدلال - قسمت چهارم

شناسايي فرضيات پنهان

وقتي مردم استدلال مي آورند، برخي از فرضياتشان را به صورت مستطر بيان مي دارند. به عنوان مثال به این استدلال توجه کنید : «همجنس گرايي نادرست است زيرا کاري غيرطبيعي است». اين استدلال به اين صورتي که مطرح شده، نادرست است. کسي که اين استدلال را بيان کرده درذهنش اين فرض بوده است که هر کار غيرطبيعي نادرست است. اين فرض که هر کار غيرطبيعي نادرست است، مردود است زيرا بسياري از کارهاي غير طبيعي است که انسان انجام مي دهد و درست هم هست. مثلاً عمل جراحي کاري غير طبيعي است و هيچ جانداري به اين صورت دست به معالجه نمي زند، پس مي توان گفت که عمل جراحي کاري نادرست است؟

کسي که مي خواهد چنين استدلالي را بيان نمايد، ابتدا بايد انواع کارهاي غيرطبيعي را برشمارد و آنها را به دو دسته قابل قبول و غيرقابل قبول تقسيم نمايد، آنگاه استدلال نمايد که همجنس گرايي از دسته کارهاي غيرطبيعي نادرست است.

در زندگي روزمره، استدلال هايي که ما به آن بر مي خوريم داراي فرضيات آشکاري نيستند. اين يکي از مهم ترين کارکردهاي تفکر انتقادي است که اين فرضيات پنهان را شناسايي کند

حال چگونه مي توان اين فرضيات پنهان را شناسايي کرد؟ در اين باره دو گام مهم وجود دارد: ابتدا مشخص کنيد که آيا استدلال درست است يا نه؟ اگر استدلال درست باشد، نتيجه گيري بايد از دلايلی پيروي کند و این دلايل بايد آشکارا، فرضياتي که از آن نتيجه گيري حاصل شده است را دارا باشند. در اين صورت فرضيه پنهاني وجود ندارد. اما اگر استدلال درست نباشد، بايد مشخص کنيد که چه دلايلي بايد ارائه شود که منجر به صحيح بودن استدلال شود. اين دلايلي که شما ارائه مي دهيد، همان فرضيات پنهان هستند. بنابراين شما مي توانيد چنين پرسش هايي را مطرح کنيد: معني اين فرضيات چيست؟ چرا طرفداران اين استدلال، آن را پذيرفته اند؟ آيا اين فرضيات صحيح است؟

اين تکنيک آشکارسازي فرضيات پنهان همچنين براي شناسايي و يا کنارگذاشتن فاکتورهايي که توضيح پديده هاي واقعي به کار مي رود، مفيد است. تصور کنيد کسي کبريتي را روشن مي کند و انفجاري رخ مي دهد. روشن شدن کبريت، يکي از قسمت هاي مهم در توضيح علت انفجار است اما اين شرط کافي براي انفجار نيست زيرا موقعيت هاي بسياري هست که کبريتي روشن می شود و انفجاري رخ نمی دهد

براي ارائه توضيح کافي، بايد عواملي که مجموعه آنها منجر به انفجار شده است را شناسايي کنيم يا اينکه اين احتمال را بدهيم که اين يک اتفاق بوده است مثالاً ممکن است به علت وجود مقادير زيادي اکسيژن در محيط اين اتفاق رخ داده باشد

تمرين

در استدلال هاي زير، وجود فرضيات پنهان را معلوم کنيد

1– ما بايد جريمه رانندگي در حالت مستي را کاهش دهيم چون جريمه کمتر هم مي تواند اثبات مجرم بودن باشد

2– موبي ديک يک نهنگ است بنابراين موبي يک يک پستاندار است

3– دادن نمره مردودي به دانش آموزان منجر به کاهش اعتماد به نفس آنها مي شود بنابراين نبايد دانش آموزي را مردود کرد

4– مصرف حشيش بايد غيرقانوني اعلام شود. در اين صورت حشيش به کسي صدمه نمي زند

5– اين اشتباه نيست که هنگام تدريس با موبايل صحبت کرد. بقيه دانش آموزان هم چنين مي کنند

6– کشتن يک انسان بي گناه اشتباه است. بنابراين سقط جنين نيز کار نادرستي است

7– مقاديري آمونياک در اتمسفر مريخ پيدا شده است. بنابراين در مريخ بايد حيات وجود داشته باشد

8– نبايد بيش از يک خدا وجود داشته باشد. در غير اينصورت دو خدا وجود خواهد داشت و آنگاه قدرت آن خدايان يا برابر است يا يکي قدرتش از ديگري بيشتر است

منبع

http://philosophy.hku.hk/think/arg/hidden.php