نکته 83 - آموزش تفکر انتقادي به دانش آموزان

1- در طي درس، توجه دانش آموزان را به گزينه هاي موازي در مورد يک موضوع جلب کنيد (فرضيات گوناگون، نتيجه گيري هاي گوناگون، توضيحات گوناگون، زواياي ديد گوناگون، طرح هاي گوناگون و منابع گوناگون)

2- بر جستجوي دليل و شواهد تاکيد کنيد. هنگامي که مي خواهيد آنها را تاييد يا رد کنيد و همچنين زماني که مي خواهيد منظورشان را بفهميد، به روشي دوستانه و غيرتهاجمي، متناوباً از آنها بپرسيد «چرا؟» . پرسش «چرا؟» گاهي حالت تهديد کننده دارد اما کوتاه ترين پرسشي است که مي تواند دلايل ديگر را استخراج کند. پرسش خوب ديگر اين است : «مي تواني کمي درباره آن بيشتر توضيح دهي؟»

3- بر ديدن يک موضوع از نقطه نظرات ديگران تاکيد کنيد تا به اين ترتيب ذهنيت دانش آموزان بازتر شود و نسبت به ديگر استدلالها و شواهد توجه بيشتري نشان دهند

4- تا زماني که دانش آموزان نتوانند در باره موضوعي به صورت انتقادي بيانديشند، نمي توانند در آن زمينه يک متخصص شوند. اين دو (متخصص شدن و توانايي در تفکر انتقادي) مي تواند به صورت موازي جلو رفته و به يکديگر نيز کمک رساند. دانش آموزان با به کارگيري و عملي سازي يک موضوع، آن را بهتر مي فهمند. اما البته در نهايت، آشنايي بيشتر با موضوع نيز براي تفکر انتقادي لازم است

5- از دانش آموزان بخواهيد که در باره موضوع، پرسش هاي بحث برانگيز بپرسند و يکديگر را به چالش بکشند، حتي اگر شما نيز جواب پرسش هاي آنها را نمي دانستيد، جلوي پرسش سازي را متوقف نکنيد

6- براي اينکه دانش آموزان درباره موضوعات پرسش کنند به آنها زمان دهيد. اگر به اندازه کافي صبر کنيد بلاخره کسي جواب را خواهد يافت

7- به پاسخ هايي که دانش آموزان مي دهند برچسبي به نام خود دانش آموز بزنيد. به اين ترتيب دانش آموز متوجه اين بذل توجه شده و براي خود مسئوليتي در اين باره متصور مي شود. روي تخته بنويسيد «نگران اين اتلاف وقت نباشد. اين فرصتي است براي انديشيدن». آنها را تشويق کنيد که با يکديگر درباره نقطه نظراتشان بحث کنند و استدلال بياورند. بعد از اين گفتگو دوباره به آنها زمان بدهيد تا در مورد جواب فکر کنند

8- به آنها وقت دهيد تا نظرشان را نوشته و در مورد آن دلايل کافي ارائه دهند. به آنها ديدگاه هاي مخالف را نيز نشان داده و نقاط ضعف ديدگاهشان را توضيح دهيد

9- متن مربوط به عقايد هر کس را به ديگر دانش آموزان دهيد تا نظرشان را بگويند. سپس برگه هاي هرکس را به خودش دهيد تا در صورت لزوم، در عقايدش بازنگري کند

10- برگه نهايي دانش آموزان را بخوانيد و ارزيابي کنيد. براي ارزيابي عقايد دانش آموزان معيارهايي را مشخص کنيد

11- سعي کنيد تا اين مسئوليت را به دانش آموزان منتقل کنيد. يعني آنها خودشان بتوانند ديدگاهاي يکديگر را ارزيابي کنند

12- اگر تمرين هاي قبلي شان را هنوز انجام نداده و آن را درک نکرده اند، تمرين بعدي را به عقب اندازيد. بدترين دشمن شما اين است که اين تمرين ها را در هم تداخل کرده و يا به صورت سريع از آن گذر کنيد

منبع :

http://www.criticalthinking.net/teaching.html